processing...
  

XVII edycja Zewnętrznej Galerii AMS

Elżbieta Jabłońska, Gry domowe, Maj 2002

Plakat Elżbiet Jabłońskiej jest przede wszystkim ironicznym komentarzem do sytuacji i statusu kobiet w Polsce, ale jednocześnie próbuje uczynić z nich główne bohaterki współczesnego życia.

Wykorzystywana w plakacie ikoniczna postać popkultury - Superman- na co dzień skromny i nieśmiały dziennikarz, zmienia się, od czasu do czasu, w niezwyciężonego herosa, walczącego ze złem, ratującego ludzi, chroniącego przez katastrofami. Jego czyny są bezinteresowne, bohaterskie, efektowne, skupiają uwagę wszystkich i na wszystkich robią wrażenie. Oprócz tego, że jest bohaterem, jest on również mężczyzną i wzorem do naśladowania dla wielu mężczyzn, ideałem.

W "Grach domowych" Superman nie tylko zmienia płeć, ale również sposób i pole działania. Przekształca się w Supermatkę, jest heroiczny na co dzień, zaś jego bohaterskie czyny polegają na prowadzeniu domu, wychowywaniu dzieci, pracy zawodowej, na jednoczesnym byciu matką, żoną, kucharką, pokojówką, kochanką, przyjaciółką, pracownikiem i atrakcyjną kobietą. Wielość, często sprzecznych i trudnych do pogodzenia, ról, które grają współczesne kobiety wymaga więc nadludzkich zdolności, zaś ich jednoczesne wykonywanie graniczy z cudem. Choć to właśnie dzięki Supermatkom, a nie Supermanom świat trwa, to działania tych pierwszych nie są szczególnie kulturowo cenione i podziwiane. Nie są bowiem efektowne, widowiskowe, zaś miejscem ich realizacji jest przestrzeń prywatna, codzienność.

Taką globalną deprecjacja działań postrzeganych jako kobiece i pozytywnego wartościowania bohaterskich, ale okazjonalnych czynów mężczyzn, nie wynika tylko z dobrze ugruntowanych i obowiązujących powszechnie hierarchii wartości (faworyzujących odświętność przed codziennością, to, co publiczne, przed tym, co prywatne, wojenne czyny przed gotowaniem, a sztukę, przed sprzątaniem), ale odtwarzana jest każdego dnia. Dostrzeżenie heroicznego wymiaru działań kobiet, jest więc nie tylko poznawczo trudne, ale wymaga również przeredagowania generalnych zasad, na których oparta jest nasza codzienność. Plakat Elżbiety Jabłońskiej, oprócz niewątpliwych walorów artystycznych i sporej dawki humoru, jest więc cenny, bo powala dostrzec to, co zazwyczaj niewidoczne i trudne do zaakceptowania.