GRY DOMOWE
Galeria Zewnętrzna AMS, 400 bilboardów
2002
Wykorzystywana
w plakacie ikoniczna postać popkultury - Superman- na co dzień skromny
i nieśmiały dziennikarz, zmienia się, od czasu do czasu, w niezwyciężonego
herosa, walczącego ze złem, ratującego ludzi, chroniącego przez katastrofami.
Jego czyny są bezinteresowne, bohaterskie, efektowne, skupiają uwagę wszystkich
i na wszystkich robią wrażenie. Oprócz tego, że jest bohaterem, jest on
również mężczyzną i wzorem do naśladowania dla wielu mężczyzn, ideałem.
W "Grach domowych" Superman nie tylko zmienia płeć, ale również
sposób i pole działania. Przekształca się w Supermatkę, jest heroiczny
na co dzień, zaś jego bohaterskie czyny polegają na prowadzeniu domu,
wychowywaniu dzieci, pracy zawodowej, na jednoczesnym byciu matką, żoną,
kucharką, pokojówką, kochanką, przyjaciółką, pracownikiem i atrakcyjną
kobietą. Wielość, często sprzecznych i trudnych do pogodzenia, ról, które
grają współczesne kobiety wymaga więc nadludzkich zdolności, zaś ich jednoczesne
wykonywanie graniczy z cudem. Choć to właśnie dzięki Supermatkom, a nie
Supermanom świat trwa, to działania tych pierwszych nie są szczególnie
kulturowo cenione i podziwiane. Nie są bowiem efektowne, widowiskowe,
zaś miejscem ich realizacji jest przestrzeń prywatna, codzienność.
Taką globalną
deprecjacja działań postrzeganych jako kobiece i pozytywnego wartościowania
bohaterskich, ale okazjonalnych czynów mężczyzn, nie wynika tylko z dobrze
ugruntowanych i obowiązujących powszechnie hierarchii wartości (faworyzujących
odświętność przed codziennością, to, co publiczne, przed tym, co prywatne,
wojenne czyny przed gotowaniem, a sztukę, przed sprzątaniem), ale odtwarzana
jest każdego dnia. Dostrzeżenie heroicznego wymiaru działań kobiet, jest
więc nie tylko poznawczo trudne, ale wymaga również przeredagowania generalnych
zasad, na których oparta jest nasza codzienność. Plakat Elżbiety Jabłońskiej,
oprócz niewątpliwych walorów artystycznych i sporej dawki humoru, jest
więc cenny, bo powala dostrzec to, co zazwyczaj niewidoczne i trudne do
zaakceptowania.